Avrupa’ya Medeniyet Öğreten Endülüs

 Beni bu makaleyi yazmaya iten sebep Hz Muhammed’in Mekke’de ilk vahiy gelmesinin ardından Peygamberliğini Allah’ın emri ile açıklamasından sonra Müşriklerin acımasız tepkisi ile karşılaşmasıdır. 23 sene peygamberliği zamanında Müslümanlara yapılan eziyetler ve kendilerini savunabilmek, İslamı yaymak için yapılan savaşlar; Günümüze kadar Müslümanların çetin mücadelesidir.

 Biz Türkler Anadolu’yu yurt edineli bin sene oldu. İlk Müslümanlar daha sahabe zamanında miladi 711 yılında kuzey Afrika kıyılarına kadar İslamı götürüp İspanya’ya geçmişler Avrupa’ya medeniyet götürmüşler. 800 sene orada medeniyetler kurmuşlar. Yüz yıldan beri bizler nasıl Avrupa ülkelerine öğrenci gönderiyorsak Onlarda Avrupa’dan Üniversitelerine öğrenci kabul etmişler. Onları Fen, matematik, tıp, uzay bilimi dallarında eğitmişler. Öğleki papazları bile Endülüs’ün okullarında okumuşlar. Onbeşinci yüzyıla kadar Avrupa pislikten geçilmeyen, okuma yazma oranı düşük bir toplumdu. Endülüs Müslümanları sayesinde İlmi, fenni, temizliği, medeniyeti öğrendiler.

 Beni üzen konu, Endülüs Müslümanları nasıl bir hata yaptılar, tarih sahnesinden silindiler. Kısa da olsa bundan bahsetmek istiyorum.

Peygamberimizin ölümünden sonra Müslümanlar yerlerinde oturmadı, Allah’ın emirlerini, İslamı yaymak için şarktan garba kadar ayak basmadık belde bırakmadılar. Kur’an-ı Kerim Nisa 76 “İman edenler Allah yolunda savaşırlar.” Buyurur. Okullarda Endülüs Emevi devletinin konusu geçer, ama konunun özünü iyi anlamamız lazımdır.

 Endülüs, Akdenizin Atlas okyanusuna açılan, Afrika ile İspanya’nın güney kıyılarında bir boğazın (Cebeli Tarık) ikiye ayırdığı iki kara parçasıdır. İspanya ve Portekiz devletlerinin bulunduğu İberya yarımadasının güneyidir. İslam medeniyetinin tam 800 yıl hüküm sürdüğü bir yerdir. Sarayların, Camiilerin, Medreselerin, zamanında eşi olmayan sanat ve mimarinin, ilmin zirvede olduğu topraklardır. Avrupa da kralların zulmünden bunalan insanlar, Müslümanları çeşitli yollarla oralara çağırmışlardır. H.z Ömer zamanında Mağribe (Fas-Tunus-Cezayir) giden Müslümanlar boğazı geçip İberya yarımadasına çıkmak için izin isterler. Fakat, derin denizlerde Gençler zarar görmesin, ölmesin diye H.z Ömer izin vermez. H.z Osman’ın halifeliği zamanında Hicri 27. Yılda Abdullah b. Nafi ve arkadaşları gemilerle İberya ya geçerler. H.z Osman onlara yazdığı mektupta “İstanbul deniz tarafından fethedilecektir. Eğer siz Endülüsü fethederseniz, ahir zamanda İstanbul’u fethedenlerin ecrine ortak olursunuz” dedi. (İ. S. Sırma)

 Endülüse çıkan Müslümanlar önemli bir çatışmaya maruz kalmadılar. Daha sonra bir kısmı geri döndü. Bir kısmı İspanya ya yerleştiler. İspanya halkı Müslümanların yaşantılarını çok beğendi. Hicri 92-Miladi 711 yılında Emeviler zamanında Kuzey Afrika valisi Tarık bin Ziyad Endülüse geçmiştir. Zayıf bir kuvvetle karşılaşıp kısa zamanda iç taraflara kadar fethettiler.

 Fethin sebebi: 1-Katolik halk kralları Rodrik’in zulmünden bunalarak Müslümanlara haber göndermişler. 2- (Bu çok önemli) Katoliklerce sürgün edilen Yahudiler Afrika’ya gidince Müslüman orduya İspanya’nın stratejik konumu, topraklarının verimli bölgelerini, siyasi yönden bilgilendirip kraldan öçlerini aldılar. (O zaman bile Yahudilerin kişilikleri belli imiş)

 Tarık bin Ziyad İspanya’ya geçip Rodrik ve ordusu ile karşılaşınca askerlerine “-Ey insanlar kaçacak yer nerede? Önünüzde düşman, arkanızda deniz. Vallahi sadakat ve sabırdan başka çare yok.” Dedi. Tarık, Toledo, Gırnata ve uzun yıllar başkentlik yapacak Kurtuba’yı fethetti. Şu konu önemlidir. Müslüman fatihler İslamın gereği olarak Müslümanlığı tebliğ ettiler. Fakat Hıristiyanlara, Yahudilere hiç baskı yapmadılar. Bunun içindir ki İspanya da Arapça yaygın olarak kullanılır. Ne yazıkki insanoğlunda nefis ağır bastığından Şam da bulunan Halife Velid, Afrika genel valisi Musa B. Nusayr’ı Şam’a çağırdı, Halbuki Musa ile Tarık el ele vermiş Paris yakınlarında Touns şehrini fethetmişlerdi. Musa’nın Şama dönmesi fetih hareketini durdurdu. Hz Ömer’in torunlarından ve üç yıl kadar halifelik yapıp İslam tarihine adını övgü ile yazdıran Ömer b. Abdülaziz zamanında Endülüs’te imar başladı. Köprüler, saraylar, hanlar, su yolları yapıldı. Ziraat geliştirildi. Zamanın en modern okulları yapılıyordu.

 Fetihten sonra Hristiyanlar hürriyetlerine kavuşunca Yüzbinlerce Hristiyan kendi istekleri ile Müslüman oldular. Öyle ki Camii ile kilise yan yana bulunuyordu. Müslümanların idaresinde olan Endülüs devletinde dinler arası çatışma olmadığını tarihçiler sözbirliği etmişçesine yazmışlardır.

 Emevi ve Abbasiler arasında iktidar çekişmesinde, Emevilerden Abdurrahman b. Muaviye İspanya’ya geçip iktidarı ele alınca Endülüs bağımsız bir devlet oldu. Abdurrahman devlet idaresini bildiğinden askeri ve mülki kurumları tesis etti. Müslümanlar görülmemiş bir şekilde ilimde, imarda, tarımda gelişme gösterdi. Günümüzde bile görkemini yitirmeyen Kurtuba Camii 1093 sütun, 18 kapısı, duvarları mermer, 4700 kandille aydınlanan muazzam bir sanat eseri inşa edildi. Endülüs 100 sene gibi kısa bir zamanda her konuda kalkınmasını tamamlamış bir Avrupa devleti olmuştu. Her devletin gıpta ile baktığı ülke durumunda idi. Fakat bu muazzam devlet nasıl oldu yıllar sonra parçalanıp milleti bir kişi kalmayacak şekilde sürgün edildi, yahut kılıçtan geçirildi. Onu da haftaya devam etmek dileği ile Hayırlı Cumalar